اسید کلریدریک( هیدرو کلریک اسید) Hydrochloric Acid

مشخصات اسید کلریدریک :

۱٫ اسید کلریدریک صنعتی

۲٫ اسید کلریدریک آزمایشگاهی.

• فرمول مولکولی : HCL .

• خلوص : اسید کلریدریک ۳۷%، اسید کلریدریک ۳۰ تا ۳۳%.

تعریف اسید کلریدریک :

هیدروکلریک اسید ( جوهر نمک ) یک محلول شفاف، بی رنگ و بسیار تند بو از هیدروژن کلراید در آب است. یک اسید معدنی بسیار خورنده و اسیدی با استفاده های صنعتی فراوان می باشد. این اسید به دلیل اینکه جز مواد شیمیایی اولیه (پایه ) می باشد کاربرد بسیار گسترده ای دارد. گاز اسید کلریدریک بی رنگ با تند تند و با طعم اسیدی و از هوا سنگین تر می باشد.این ماده به آسانی تبدیل به مایع می شودو در حالت مرطوب یا محلول، ماده آبی رنگ را به قرمز تبدیل می کند.

تاریخچه اسید کلریدریک :

اسید کلریدریک به صورت خالص در قرن ۱۶ توسط لیباویوس از طریق حرارت دادن نمک در ظروف گلی خاک رس که مخصوص ذوب فلزات می باشد تولید شده است.

گروهی معتقدند جوهر نمک خالص ابتدا توسط دو آلمانی با نام های Valentin و monk در قرن ۱۵ کشف شده است. هرچند این نظریه را برخی از مدعیان با استناد بر اینکه تا پایان قرن ۱۶ هیچ اسید کلریدریک خالصی در آن منطقه مشاهده نشده است رد کرده اند.

در قرن هفدهم یک شیمیدان آلمانی با نام گلاوبر به منظور تولید سولفات سدیم از طریق فرآیند مانهایم اسید سولفوریک و نمک کلرید سدیم را با یکدیگر ترکیب کرد. پس از آن در سال ۱۷۷۲ میلادی پرستیلی از شیمیدانان انگلیسی موفق به تولید هیدروژن کلراید خالص شد و در سال ۱۸۱۸ داوی شیمیدان انگلیسی ثابت کرد که ترکیب شیمیایی شامل هیدروژن و کلراید می باشد.در دوره انقلاب صنعتی اروپا تقاضای مواد قلیایی افزایش پیدا کرد. یک پروسه صنعتی جدید بوسیله نیکولاس لبلانک توانست کربنات سدیم را در مقیاس بزرگ و با هزینه پایین تولید کند.

موارد استفاده و کاربرد اسید کلریدریک :

اسید کلریدریک (جوهرنمک) در بسیاری از صنایع کاربرد فراوان دارد.

۱٫ تولید انواع مواد شیمیایی

۲٫ در بسیاری از پروسه های غذایی

۳٫ شستشو و اسید شویی فلزات

۴٫ خنثی سازی ترکیبات آلکالین یا ضایعات فلزات

۵٫ احیا اوره

۶٫ قطعه شویی (اسید شویی) فولاد : یکی از مهم ترین کاربردهای اسید کلریدریک در اسید شویی فولاد است تا زنگ یا اکسید آهن را از روی سطح آهن یا فولاد قبل از ورود آنها به واکنش های بعدی مثل اکستروژن ، گالوانی کردن و دیگر تکنیک ها، بزداید. اسید کلریدریک در کیفیت فنی با غلظت ۱۸% رایج ترین عامل اسید شویی فولاد های کربنی است.

۷٫ تولید انواع ترکیبات غیر آلی : محصولات زیادی طی یک واکنش اسید و باز توسط اسید کلریدریک تولید می شوند و مواد شیمیایی در گیر با آب.

۸٫ پرداخت چرم

۹٫ تمیز کننده ها و پاک کننده های خانگی و صنعتی

۱۰٫ صنعت ساختمان سازی

۱۱٫ پاک کننده ها و جرمگیری کاشی و سرامیک

۱۲٫ اسیدید کردن چاه های نفتی

۱۳٫ تولید ترکیبات آلی : از دیگر کاربردهای اسید کلریدریک تولید ترکیبات آلی، مثل وینیل کلراید است. معمولا این کار استفاده ای غیر آزاد است.

۱۴٫ برداشتن رسوب بویلرها

۱۵٫ کنترل ph و خنثی سازی : اسید کلریدریک برای تنظیم اسیدی بودن در خلوص مورد نیاز صنایع غذایی ، دارویی ، آشامیدنی به کار می رود.

۱۶٫ تهیه اتیلن دی کلراید.

۱۷٫ خالص سازی نمک طعام.

۱۸٫ نظافت و خانه داری

روش تولید اسید کلریدریک :

هیدروکلریک اسید با حل شدن هیدروژن کلرید در آب تهیه می‌شود. هیدروژن کلرید را می‌توان با روش‌های گوناگونی تولید کرد و این یعنی راه‌های زیادی برای ساخت هیدروکلریک اسید موجود است. تولید مقیاس بزرگ اسید کلریدریک تقریبا همیشه با تولید در مقیاس صنعتی دیگر مواد شیمیایی انجام می‌پذیرد.

هیدروکلریک اسید در محلول‌های تا ۳۸%تهیه می‌شود. غلظت‌های بیشتر فقط تا ۴۰%از نظر شیمیایی قابل تولید هستند، اما نرخ تبخیر از آن به بعد به قدری بالا است که نگهداری و استفاده از آن نیازمند ملاحظات بسیاری است مثل دما و فشار پایین. پس میزان عمدهٔ صنعتی آن ۴۰%تا ۳۴% است که با توجه به حمل و نقل مناسب و اتلاف مادهٔ محدود به علت بخارهای HCl بهینه شده است. غلظت‌های بیشتر را به جهت کنترل اتلاف از طریق تبخیر باید فشرده و سرد نمود. در ایالات متحده، محلول‌های بین ۲۰%تا ۳۲% با نام اسید موریاتیک فروخته می‌شوند. محلولهای مورد استفاده اغلب برای نظافت خانه‌ها در ایالات متحده، معمولا ۱۰%تا ۱۲% هستند که هشدارهای جدی برای رقیق‌تر کردن شان قبل از استفاده دارند. در بریتانیا، که با نام «ارواح نمک» برای نظافت خانگی فروخته می‌شود، قدرت اسید برابر همان مقدار در ایالات متحده است.

۱٫حفاظت چشم : از عینک های مخصوص کار با مواد شیمیایی استفاده شود.

۲٫حفاظت پوستی : از دستکش مقاومدر برابر آسیب های اسیدی استفاده شود.

۳٫حفاظت استنشاقی : استفاده از ماسک(ماسک ضد اسید) مناسب با فیلتر قابلیت حذف گازهای آلی و معدنی الزامی می باشد.

۴٫ حفاظت اندام ها : استفاده از لباس(لباس ضد اسید)مقاوم در برابر آسیب مواد شیمیایی توصیه اکید می شود.

۵٫ جهت جلوگیری از آسیب های احتمالی توصیه می شود در هنگام کار با مواد شیمیایی از چکمه استفاده شود.

کمک های اولیه

تماس با چشم : سریعا چشم های آلوده را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه با آب ولرم شستشو داده، پلکها باز نگه داشته شوندو به پزشک مراجعه شود.

تماس با پوست : سریعا موضع آلوده را با آب ولرم به مدت ۲۰ تا ۳۰ دققه شستشو داده و به پزشک مراجعه شود.

بلعیدن و خوردن : هرگز به فردى که بیهوش است چیزى نخورانید. درصورت هوشیارى فرد دهان وى را با آب تمیز شستشو داده و فرد را وادار به استفراغ نکنید . به فرد هوشیار ۲۴۰ تا ۳۰۰ میلى لیتر آب بخورانید . درصورت امکان، پس ازخوردن آب به فرد شیر دهید. اگر استفراغ به صورت طبیعى اتفاق افتاد دوباره به فرد آب داده به پزشک مراجعه شود.

تنفس : منبع مولد آلودگى یا فرد را به هواى آزاد برده . علائم مسمومیت با این ماده ۴۸ ساعت پس از مواجهه نمایان مى شود . به پزشک مراجعه شود.

اطلاعات پزشکی : علائم حیاتى فرد (دما، فشارخون و …)را مرتب چک کرده و به پزشک یا نزدیکترین مرکز کنترل سموم مراجعه شود.

اطفا حریق

خطر آتش گیری : این ماده نمیسوزد. تماس با فلزات، تولید گاز هیدروژن کرده که مخلوط این گاز با خطر آتش گیری هوا می تواند سبب انفجار شود.

نحوه مناسب اطفا: از اسپری آب برای خنک کردن ظروف محتوی این ماده استفاده شود.

ایمنی

حفاظت پوست : دستکش، لباس و کفش مقاوم در برابر مواد شیمیایی.

حفاظت چشم : محافظ صورت ضروری است.

حفاظت بدن : دستکش، لباس و کفش مقاوم در برابر مواد شیمیایی. دوش و چشم شور ایمنی در محیط های کار با این ماده الزامی است.

حفاظت تنفسی : از ماسک مناسب استفاده شود.

این مطلب توسط شرکت کیمیا تهران اسید جمع آوری گردیده است.

فرمول شیمیایی : HCl